یک مقام وزارت کشور ایران می‌گوید از ابتدای سال جاری تاکنون بیش از ۷۰۰ هزار تبعه افغانستان «رد مرز شده‌اند»؛ این نخستین آمار رسمی ایران از موج اخراج اتباع افغانستان است.
نادر یاراحمدی، رئیس مرکز امور اتباع و مهاجرین خارجی وزارت کشور، شامگاه دوشنبه ۱۶ تیر در برنامه‌ای تلویزیونی گفت: «ما از ابتدای سال ۱۴۰۴ تا روز یکشنبه ۷۱۷ هزار و ۶۵۸ را از سه مرز خروجی به کشور افغانستان فرستادیم.»
یکشنبه، ۱۵ تیر، مهلتی بود که وزارت کشور ایران برای خروج «اتباعی که برگه سرشماری آنها از تاریخ۳۰ اسفند باطل شد» اعلام کرده بود.
به گفته نادر یاراحمدی، اتباع افغانستان عمدتا از مرز دوغارون (در استان خراسان رضوی) اخراج شدند اما تعدادی از آنها نیز از طریق مرز خراسان جنوبی (ماهیرود) و مرز میلک (در استان سیستان و بلوچستان) «رد مرز شدند».
این مقام وزارت کشور با تاکید بر اینکه روند اخراج «اتباع غیرمجاز» ادامه دارد، گفت که «نقطه اوج» اخراج اتباع افغانستان چند روز پیش بود که طی یک روز «نزدیک به ۲۹ هزار نفر در خراسان رضوی خروج از کشور داشتند».
او افزود که در حال حاضر از شدت ازدحام در این گذرگاه مرزی کاسته شده و «امروز این عدد به ۱۳ هزار نفر رسیده است».
بر اساس گزارش‌ها و آمار منتشر شده، روند اخراج اتباع افغانستان پس از جنگ ۱۲ روزه اسرائیل و ایران شدت گرفت؛ با این حال نادر یاراحمدی مدعی شد که «شرایط جنگ در فرآیند خروج اتباع افغانستانی تاثیری نداشت و طرح از قبل آغاز شده بود، البته ایست‌بازرسی‌ها موجب شناسایی بیشتر اتباع غیرمجاز شد».
روند اخراج جمعی مهاجران افغان از ایران و همچنین برخوردهای خشونت‌آمیز با آنها در روزهای اخیر انتقادهایی برانگیخت.
نادر یاراحمدی در مصاحبه خود با شبکه خبر سیمای جمهوری اسلامی در واکنش به انتقادهای مطرح شده گفت: «کسانی که برای غزه یک پست هم نمی‌گذارند برای اتباع ما اشک تمساح می‌ریزند.»
پیش از این آژانس مهاجرت سازمان ملل متحد اعلام کرده بود تعداد افغانستانی‌های اخراج شده از ایران از ابتدای ماه ژوئن تاکنون به ۴۵۰ هزار نفر رسیده است.
به گفته این نهاد سازمان ملل، شمار اخراج‌ها به سمت گذرگاه اسلام‌قلعه در ولایت هرات تا ۴۰ هزار نفر در روز رسید.
این آژانس همچنین مجموع مهاجران افغانستانی اخراج‌شده از ایران از ابتدای سال جاری میلادی تاکنون را بیش از ۹۰۵ هزار نفر اعلام کرد.
سازمان ملل پیشتر از بروز «وضعیت اضطراری» در نقاط مرزی ایران و افغانستان خبر داده بود.
در همین حال، کانون نویسندگان ایران یکی از نهادهایی بود که در روزهای اخیر به اخراج اتباع افغانستان از ایران واکنش نشان داد.
این کانون با انتشار بیانیه‌ای، خواستار پایان دادن به «سرکوب و اخراج نژادپرستانه مهاجران افغانستانی» شد و با انتقاد از برخوردهای خشن با پناهندگان افغانستانی نوشت که این برخوردها «موجی از خشم و نگرانی در جامعهٔ بیدار ما برانگیخته است».
این نهاد مدافع آزادی بیان در بیانیه خود تاکید کرد که «روند افغانستانی‌ستیزی، به‌ویژه پس از آتش‌بس، چنان ابعاد هولناکی به خود گرفته است» که به گفته این کانون، «تن به رفتارهای شنیع فاشیستی و ناسیونالیستی می‌زند».
کانون نویسندگان ایران در پایان خواهان توقف روند اخراج مهاجران افغانستانی شده است.
برآوردها حاکی است که میلیون‌ها افغان در ایران زندگی می‌کنند، که بسیاری از آنها مجوز رسمی اقامت ندارند. بسیاری از این پناهجویان در مشاغل کم‌درآمد، از جمله پروژه‌های ساختمانی یا سوپرمارکت‌های کوچک کار می‌کنند.
