آژانس بینالمللی انرژی اتمی رسما اعلام کرد که گروه بازرسان این سازمان دیدهبان فعالیتهای اتمی از ایران خارج شده و در راه بازگشت به وین، مقر سازمان، هستند.
آژانس روز جمعه، ۱۳ تیرماه، در پیامی در شبکه ایکس خبر داد که بازرسانش که در طول حملات اسرائیل در تهران به سر میبردند «در صحت و سلامت» از ایران خارج شدهاند.
جمهوری اسلامی ایران از قبل دسترسی بازرسان آژانس را محدود کرده بود و این گروه از بازرسان آژانس که بهتازگی ایران را ترک کردهاند اجازهً ورود به سایتهای هستهای برای ارزیابی دقیق خسارت ناشی از حملات جنگ ۱۲ روزه را نداشتند.
آژانس به نقل از مدیرکل خود، رافائل گروسی، در ادامه پیام تازهاش تأکید کرده است که راستیآزمایی فعالیتهای ایران و نظارت بر این فعالیتها «از اهمیت حیاتی برخوردار است».
خبر خروج بازرسان آژانس از ایران دو روز پس از آن منتشر میشود که مسعود پزشکیان، رئیس جمهور، قانون «تعلیق همکاری با آژانس بینالمللی انرژی اتمی» را برای اجرا ابلاغ کرد، قانونی که زمانبندی و جزئیات نحوهٔ تعلیق در آن مشخص نشده اما میتواند امکان نظارت بازرسان آژانس بر برنامهٔ هستهای ایران را بیش از پیش محدود کند.
مطرح شدن این لایحه، که پس از تصویب در مجلس شورای اسلامی، روز پنجشنبه به تأیید شورای نگهبان هم رسید، پس از آن صورت گرفت که اسرائیل و ایالات متحده تأسیسات هستهای ایران را با هدف جلوگیری از دستیابی تهران به سلاح هستهای بمباران کردند.
جمهوری اسلامی پیوسته داشتن قصد تولید سلاح هستهای را رد کرده است.
هنوز مشخص نیست تهران قرار است چگونه تعلیق همکاری با آژانس را اجرا کند. در ساختار حکومتی ایران، شورای عالی امنیت ملی اختیار دارد نحوهٔ اجرای این لایحه را تعیین کند، به این معنا که ممکن است تمامی خواستههای مجلس بهطور کامل اجرا نشود.
با این حال، این اقدام تهران کمتر از چیزی است که برخی کارشناسان و تحلیلگران سیاسی از آن واهمه داشتند؛ آنها نگران بودند که تهران در پاسخ به جنگ، همکاری خود با آژانس را بهطور کامل پایان دهد، از معاهدهٔ انپیتی خارج شود و بهسرعت به سمت ساخت بمب حرکت کند.
آمریکا در واکنش به ابلاغ قانون «تعلیق همکاری با آژانس بینالمللی انرژی اتمی» توسط رئیسجمهور ایران این اقدام را غیرقابل قبول خواند، و اسرائیل نیز خواستار فعال شدن «مکانیسم ماشه» علیه تهران شد.